Mazkur maqolada irfoniy dostonlarning kelib chiqishi, genezisi, tadrijiy taraqqiyoti, turkiy va forsiy adabiyotdagi rivojlanish tamoyillari tadqiq etilgan. Fariduddin Attor, Gulshahriy, Alisher Navoiy, Rizoiy Payvandiy, Salohiylarning dostonlari tahlilga tortilgan. Ushbu ijodkorlar dostonlaridagi vazn xususiyatlari, o‘lchov imkoniyatlari, she’riy san’atlar, qofiyalar tizimi o‘rganilgan, tahlil qilingan. Maqolada irfoniy dostonlarda vazn va mazmun munosabati ham ochib berilgan. Shuningdek, maqolada adabiyotshunoslikdagi mavjud qarashlarga, fikrlarga munosabat bildirilgan. Dostonlar baytlarini ifodali o‘qish uchun vasl, imola, tag‘yir, taslim hodisalariga oydinlik kiritiladi. Tadqiqotni yozish jarayonida B.Valixo‘jaevning “O‘zbek epik poeziyasi tarixidan” kitobi, Arasli No‘shobaning “Gulshahriy va Navoi” maqolasi, Sh.Sharipovning““Lison ut-tayr” dostonining genezisi va g‘oyaviy-badiiy xususiyatlari” kitobi, Sh.Hasanovaning “Mavlono Xoji Qozi Payvandiy Rizoiyning “Qush tili” dostoni va uning qiyosiy-tekstologik tadqiqi” monografiyasi, Z.Mamadaliyevaning “Lison ut-tayr” obrazlari: ramz va majoz” singari tadqiqotlaridagi nazariy qarashlarga tayanildi. Irfoniy dostonlar yo‘nalishidagi asarlar uchun ramali musaddasi mahzuf, ramali musaddasi maqsur vaznlari qulayligi ochiqlandi.
Ibn Sinoning ilmiy ijod mahsuli va tabobat rivojiga qo’shgan hissasi. IX-X asrlarda Buxoro davlatida ham ilm-fan va madaniyat tez sur’atlar bilan rivojlana boshlangan paytda Buxoro hukmdorlari olimlar, faylasuflar, shoirlar, tabiblarni qo’llab quvvatlaganlar. Buxoroda ayniqsa, tibbiyot ilmi yuksak darajaga ko’tarilgan. Ko’p ko’zga ko’ringan hakimlar yashab o’tgan. Shulardan biri eng mashhuri Abu Ali ibn Sinodir. U o’zining mehnat sevarligi, o’tkir zehni, tug’ma iste’dodi va mehnatsevarligi bilan darslarni tezda o’zlashtirar va hatto muallimlariga noma’lum narsalarni ham kitobdan mustaqil o’qib-o’rganib olardi. Ayniqsa, tibbiyot ilmida u juda tez kamol topa boshlaydi. ‘’Tib ilmi, - deb yozadi Ibn Sino o’z tarjimai holida, - qiyin ilmlardan emas, shu sababli qisqa muddat ichida bu fandan juda ilg’orlab ketdim, endi hatto bilimdon tabiblar ham huzurimga kelibti bilimidan dars oladigan bo’ldilar. Bemorlarni ham ko’rib turardim va shu yo’sinda orttirgan tajribalarim natijasida muolaja menga shuqadar keng ochilib ketdiki, uni ta’riflab berish qiyin”. Abu Ali ibn Sino jahon fani va madaniyatiga ulkan hissa qo’shgan beqiyos siymo sanaladi. Bobokalonimizning falsafga doirasarlari alohida e’tiborga ega. ‘’Kitob ush-shifo” eng yirik falsafiyasi bo’lib, bu asarni o’z davrining ilmiy qomusidesa bo’ladi. Bundan tashqari, ‘’Kitob al-qonun fittib’’ asari tabobatga doir murakkab va ajoyib kitobi anatomiya, fiziologiya, etiologiya sohalarini o’z ichiga oladi.
В текстологии народов мира как никогда усиливается внимание к изучению национального литературного наследия на основе первоисточников. Изучение рукописных источников дает возможность восстановить тексты произведений поэта или писателя в соответствии с оригиналом (хотя бы близким к нему) вне зависимости от периода, в котором они жили. Без восстановления достоверного текста творчество поэта невозможно анализировать с точки зрения теоретических проблем литературоведения. В мировой текстологии ведутся исследования по таким научным проблемам, как сравнительный анализ рукописных источников, создание научной биографии творца, изучение истории текста художественного произведения. Среди них большой опыт, знания и материал собран в рамках изучения источников восточных рукописей, разбросанных по библиотекам мира, в том числе произведений великих деятелей турецкой литературы Алишера Навои и Бабура. Обширные исследования являются основой для создания теоретических основ текстологии. Узбекская текстология развивалась на основе имеющегося научного опыта и достигла определенных результатов в изучении классических литературных источников. Исследование литературного наследия авторов, оставивших яркий след в истории отечественной литературы, изучение рукописных и литографических источников на основе новейших научных достижений является одной из первостепенных задач источниковедения и текстологии. Ведь «…изучение и популяризация узбекской классической и современной литературы на международном уровне, анализ этой многогранной темы в неразрывной связи с важнейшими процессами, происходящими сегодня в мировом литературном пространстве, создание необходимых научно – практических выводов является имеет большое значение..." 1 . Соответственно становится ясным, что необходимо провести научно-монографическое исследование истоков лирического дивана представителя Хорезмской литературной среды Мутриба Хонахароба (1853-1923), изучить текстологическую историю творчества поэта, разработать принципы подготовка научно-критического текста. Изучение творчества Мутриба началось еще при жизни поэта. Табиби признает достижения поэта в поэзии и музыке в сборниках «Маджмуат уш-шуаройи пайрави ферузшахи» и «Маджмуат мухаммасот уш-шуаройи ферузшахи». "Жизнеописания поэтов и писателей Хивы" Гасанмурада Лаффаси, "Поэты и музыканты Хорезма" Бободжона Тарроха, "Тазкирайи Кайюмий" Полатджона Кайюмий также содержат ценные сведения о творчестве поэта. О. Шарафиддинов, М. Юнусов, Н.М. Маллаев, Ю. Юсупов, М.Пирназаров, А.Абдугафуров опубликовали статьи. Эти статьи освещают биографию поэта, идейный размах и художественность его произведений, тематические и жанровые особенности его литературного наследия. Но в большинстве из них произведения поэта интерпретировались под влиянием коммунистической идеологии. М. Пирназаров изучил рукописные и литографические источники лирического наследия Мутриба, тематический охват, жанровые особенности, художественное мастерство. Хотя это исследование дало ценную для своего времени информацию, такие задачи, как создание научной биографии поэта, исследование творчества автора в области теоретических проблем текстологии, создание научно-критического текста, еще ждут своего решения. В изучении литературного наследия поэта заслуживает внимания книга «Мутриб Хонахароби (Исх. сборник)». Однако кроме того, что текст этих стихотворений неполный, встречаются и ошибки в чтении слов. В данном пособии использованы рукописи под номерами 906/VII, 903/IV, 2679/II Отдела Мухаммада Хасана Мутриба, хранящиеся в основном фонде и фонде Х. Сулеймана Академии наук Республики Узбекистан, а также рукописи на турецком языке. в байозах, сложных и тазкира стихах, стихах в рукописных байозах, хранящихся в Хивинском музее Ичанкала Мухаммада Рахимхана Феруза II.
This research is on the onomatopoeia or onomatopoeic expressions or words and meaning of onomatopoeias found in the children’s literature “Paddington” by Michael Bond, data analysis was classified into four classifications, the classification of the types of onomatopoeia based on Bredin (1996), the classification by the sound it describes, onomatopoeia meaning based on dictionary and Contextual meaning. This study was descriptive qualitative research. The result of this research showed that there were 103 onomatopoeia or onomatopoeic words that could be found in the comic. From the 103 expressions, 66 onomatopoeia expressions are similar to 38 onomatopoeic expressions found by the researcher. Based on the types, 23 of the data belong to direct onomatopoeia, 9 belong to Associative onomatopoeia and 6 belong to Exemplary on omatopoeia. Based on the classification of onomatopoeia by the sound it describes the researcher found 17 Human sound data, 21 other sound data, 2 animal sound data, and 1 instrument sound data. Most of the data were direct onomatopoeia because most of the onomatopoeic expressions in the children’s book entitled “Paddington” were words, which represent the sound of action.
Temurnoma”ning jangnomasi tasvirlanayotgan voqelik va qahramonlarning tarixiy asosi mavjud bo‘lib, unda bosh qahramon sifatida buyuk bobokalonimiz Sohibqiron Amir Temur asos qilib olingan. “Temurnoma”da Amir Temur bilan bog‘liq tarixiy haqiqatlar xalq badiiy tafakkuri hosilasi o‘laroq Sohibqiron obrazi timsolida xalqona talqin qilingan. Xususan, bu talqinlar Amir Temurning tug‘ilishi, ma’lum vaqt otasidan ayro yashashi, yoshligida “sir” ko‘rsatib, telbaliklar qilishi, balog‘atga yetib qahramonliklar ko‘rsatishi, yerning olti tomoni – Shimol, Janub, G‘arb, Sharq, osmon va yer osti bilan aloqa bog‘lashi, eng muhimi, uning doimiy ravishda pir va eranlar homiyligida bo‘lishi tasvirlarida aks etadi. Tadqiqotning obyekti sifatida “Temurnoma: Amir Temur Ko‘ragon jangnomasi” tanlangan. Tadqiqot mavzusini yoritishda tasniflash, tavsiflash, tarixiy-qiyosiy va funksional tahlil usullaridan foydalanilgan.